Witam Was serdecznie w siódmym cyklu Poradnika Przyczepności! Już widać światełko w tunelu. Dziesiąta, a zarazem ostatnia część tej serii zbliża się wielkimi krokami. W tym odcinku Mike przeprowadzi Was poprzez ustawienia zbieżności kół. Tak – ustawienie, czy koła mają być ustawione zbieżnie/rozbieżnie ma spore znaczenie dla prowadzenia się pojazdu. Aby już nie przedłużać – zapraszam!
The Ultimate Guide to Suspension and Handling: Part VII – Tuning your Toe By Mike Kojima
Wcześniej w naszej serii mówiliśmy o ogólnych radach, których wato przestrzegać podczas ustawienia zawieszenia. W ostatniej części rozmawialiśmy o dostosowaniu pochylenia kół, aby uzyskać większą przyczepność. Dziś będziemy mówili o łatwiejszej i bardziej podstawowej regulacji, która ma ogromny wpływ na prowadzenie – ustawienie zbieżności.
Ustaw swoją zbieżność.
Zbieżność odnosi się do kierunku, w który są zwrócone koła w stosunku do siebie, patrząc od góry. Zbieżność oznacza, że przednie części opon są bliżej siebie niż tylne. Przeciwieństwem jest rozbieżność.
Precyzyjne ustawienie jest jednym z kroków większej kontroli, który jest często pomijany. Ma również znaczący wpływ na to, jak samochód zachowuje się w zakręcie. Ustawienia zbieżności przedniej osi robią dużą różnicę, jak samochód się prowadzi w pierwszej 1/3 zakrętu, krytycznej fazie gdzie są inicjowane siły w zakręcie. Ustawienia zbieżności tylnej osi są krytyczne, aby pomóc samochodowi typu RWD wcześniej przyśpieszyć i ostrzej wyjść z zakrętu.
Fajnym jest to, że ustawienia zbieżności jest prawdopodobnie najprostszym do wykonania ustawieniem geometrii, gdyż wszystkie samochody pozwalają na jej ustawienie, z wyjątkiem samochodów ze sztywnymi tylnymi osiami/belkami. To sprawia, że możesz eksperymentować z różnymi ustawieniami zbieżności i poczuć jak one wpływają na balans podwozia.
Poniżej przedstawiamy kilka wskazówek dotyczących ustawienia zbieżności i jak one wpływają na samochód.
Przednia rozbieżność jest użytecznym narzędziem, które naprawdę może pomóc, gdy używamy go z umiarem. Wielu samochodom i sytuacjom może pomóc mała rozbieżność. Zazwyczaj rozbieżność na przedzie poprawia reakcję na ruchy kierownicą i redukuje podsterowność w pierwszej 1/4 do 1/3 zakrętu.
Przednie koła rozbieżne
| Idealnie | Za bardzo |
| Pomaga redukować podsterowność na wejściu w zakręt. | Podczas hamowania samochód staje się nerwowy (niestabilny) |
| Samochód jest bardziej responsywny na ruchy kietownicą. | Niestabilny podczas jazdy na wprost, szczególnie na jedno-kołowych nierównościach lub przerwach w powierzchni. |
| Pomaga samochodom FWD i AWD na kontrowanie ich naturalnej tendencji do zbieżności kół podczas ich obciążania przy przyśpieszaniu. | Ekstremalna rozbieżność powoduje brak sterowności i kończy się nie do opanowania podsterownością. |
| Samochód będzie bardzo czuły na przechyły asfaltu i będzie ściągał w ich stronę. |
Przednie koła zbieżne.
Zbieżność przednich kół jest używana, aby pomóc w stabilności na prostej, szczególnie w samochodach tylnonapędowych z silnikiem z tyłu lub w środku. Zbieżność zwykle spowalnia reakcje na ruchy kierownicą i może powodować podsterowność w pierwszej 1/3 zakrętu.
Przednie koła zbieżne
| Idealnie | Za bardzo |
| Zazwyczaj pomaga ustabilizować samochód. Najczęściej ustawiane przy samochodach RWD i tylnosilnikowych. | Kołysanie samochodu podczas hamowania. |
| Prawdopodobnie ustawiłbyś tak w samochodzie swojej matki lub w zwykłym samochodzie, na którym Ci najbardziej zależy. | Samochód nie będzie chciał szybko skręcić bądź skręcić w ogóle i natychmiast złapie podsterowność, sprawia wrażenie ospałości na ruchy kierownicą. |
Tylne koła rozbieżne.
Rozbieżność tylnych kół nie jest zbyt przydatnym ustawieniem. Boli w prawie wszystkich przypadkach, z wyjątkiem pomocy w obrocie samochodów FWD, w momencie, gdy skończyły nam się już inne opcje tuningu. Udało nam się z powodzeniem korzystać z tego jedynie w klasach seryjnych Autocrossów i Rajdów w samochodach FWD.
Tylne koła rozbieżne
| Idealnie | Za bardzo |
| Pomaga samochodowi obrócić się w środku zakrętu i uciec przed przeciążeniem przednich opon podsterownością. Na ogół jest to jedyny trik dla FWD w klasach seryjnych Autocross lub rajdach. | Powoduje nagłe wystąpienie nadsterowności przy dodaniu gazu w RWD. Powoduje brutalną nadsterowność cały czas we wszystkim, co nie jest FWD. Samochód sprawia wrażenie niestabilnego. |
| Generalnie nie chcesz tego nigdy użyć, chyba że nie masz innej opcji na ustawienie. | Sprawia, że samochód zaczyna się gwałtownie obracać, gdy odpuścimy gaz lub naciśniemy hamulec. Zazwyczaj nic dobrego. (kom. chociaż osoby lubujące się w nagłej nadsterowności małych, francuskich hatchbacków z chęcią pójdą w tą stronę). |
Zbieżne koła tylne.
Zbieżność kół tylnych to użyteczne ustawienie, które może sprawić, że samochód będzie bardziej stabilny podczas dodawania gazu w zakręcie. Może także zostać użyte do zmniejszenia nadsterowności występującej podczas wciskania gazu lub tej nagłej (kom. “‘snap oversteer” słynny z pierwszych 2 generacji MR2, która nagle i bardzo gwałtowne mogła wpadać w nadsterowny poślizg). Nie przesadź, zbyt duża zbieżność tylnych kół będzie prowadzić do wstępnie podsterowności i nagłej nadsterowności.
Tylne koła zbieżne
| Idealnie | Za bardzo |
| Pozwala w RWD wcześniej i mocniej użyć przepustnicy, sprawiając, że nadsterowność wynikająca z mocy samochodu jest bardziej naturalna i łatwiejsza do opanowania. | Sprawia, że samochód leniwie reaguje na ruchy kierownicą i stwarza tendencję do podsterowności w środku zakrętu i czasami na jego wyjściu. |
| Pomaga kierowcy driftowozu podczas wciskania gazu i czasami pozwala na przyśpieszanie w zakręcie (kom. szybszy drift = lepszy drift) | Sprawia, że samochód się dziwnie kołysze podczas wejścia w zakręt. Jest to bardzo nieswoje, niestabilne i niewygodne. |
| Minusowa (kom. czyli w sumie lekka rozbieżność) lub zerowa zbieżność może pomóc słabemu samochodowi driftować, utrzymać kąt przy wyższych prędkościach, w momencie, gdy silnik nie ma wystarczającej mocy, aby utrzymać prędkość obrotu kół. | Sprawia, że driftowóz jest nerwowy podczas poślizgu, chce on złapać przyczepność i nagle wyprostować. Ekstremalna zbieżność może wstępnie powodować podsterowność z nagłym przejściem do nadsterowności. |
| Może zmniejszyć bądź wyeliminować obrót samochodu podczas przyśpieszania lub hamowania w zakręcie. |
Zbyt duża zbieżność lub rozbieżność:
- Powoduje zwiększone zużycie zewnętrznych lub wewnętrznych krawędzi opony. Może to bardzo szybko zniszczyć oponę.
- Każda zbieżność większa niż 1/8 cala (kom. niecałe 4 mm różnicy pomiędzy przednią a tylną krawędzią, co dla koła o szerokości 8″ i oponie 225/40/R18 daje już 0.26 stopnia. To dużo dla samochodu ulicznego), ma bardzo negatywny wpływ na żywotność opony w ulicznym samochodzie.
- Zbyt duża zbieżność prawdopodobnie zniszczyła więcej opon w obniżonych samochodach niż jakikolwiek inny cecha podwozia.
- Zawsze, jeśli używasz więcej niż 1/4″ zbieżności (kom. to przy kole j.w. daje już nam 0.57 stopnia), ryzykujesz wejście do strefy “za bardzo”, postępuj ostrożnie.
Każdy samochód ma regulowaną przednia zbieżność poprzez końce drążków kierowniczych. Wszystkie samochody z zawieszeniem wielowahaczowym mają ustawienia zbieżności przedniej i tylnej. Samochody, które posiadają sztywną belkę, muszą mieć podginaną, przez doświadczony warsztat, belkę lub jej mocowanie aby ustawić zbieżność, jednak niektóre mogą być regulowane poprzez użycie podkładek w mocowaniach piasty.
Poniżej przedstawiamy kilka typowych ustawień dla różnych samochodów, oczekiwanego zużycia opon i stylu jazdy.* (kom. do tych wartości przyda Wam się TEN KALKULATOR)
| Driving Use | FWD/ AWD | RWD | FWD/AWD | RWD |
| Agresywny kierowca uliczny | Przód 0 | Przód 0 do 1/16” in | Tył 0 | Tył 1/8” zbieżny |
| Weekendowe wypady na tor | Przód 0-1/8” rozbieżny | Przód 0 do 1/8” rozbieżny | Tył 0-1/8” rozbieżny | Tył 1/8” zbieżny |
| Tylko wyścigówka / Poważny autocross / Poważny drifter. | Przód 1/8-1/4” rozbieżny | Przód 0 do ¼” rozbieżny | Tył 0-1/4” rozbieżny | Tył 0-1/4” zbieżny |
*Nissan GT-R używa ustawień jak dla samochodu RWD niż AWD, dlatego samochód zachowuje się bardziej jak RWD.
Ponieważ zbieżność można łatwo ustawić, proponujemy powyższe propozycje wykorzystać jako ogólna wytyczną i eksperymentować, aby ustawić swoje podwozie zgodnie z własnymi preferencjami.
